Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως (9 Νοεμβρίου) Περί αγάπης

Περὶ Θείου ἔρωτα*

Ὁ Θεῖος ἔρωτας εἶναι τέλεια ἀγάπη πρὸς τὸ Θεῖο, ποὺ ἐκδηλώνεται σὰν ἀκατάπαυστος πόθος πρὸς τὸν Θεό. Ὁ Θεῖος ἔρωτας γεννιὲται στὴν καρδιά ποὺ ἔχει καθαρθεῖ ἀπὸ τὰ πάθη, διότι μέσα σ’ αὐτὴν εἰσέρχεται ἡ Θεία χάρη.

Ὁ ἔρωτας πρὸς τὸν Θεὸ εἶναι Θεῖο δῶρο καί προσφέρεται στήν ψυχὴ ποὺ ἀγωνίζεται νὰ παραμείνει ἁγνή, δῶρο τῆς Θείας χάρης ποὺ ἐπεφοίτησε καὶ ἀποκαλύφθηκε στὴν ψυχή. Ὁ Θεῖος ἔρωτας δὲν ἐνεργεῖ σὲ καμμία ψυχή, χωρὶς προηγουμένως αὐτὴ νὰ ἔχει δεχτεῖ τὴ Θεία ἀποκάλυψη. Αὐτό διότι ἡ ψυχὴ ποὺ δὲν ἔχει δεχτεῖ ἀκόμη τὴ Θεία ἀποκάλυψη, δὲν ἔχει πάνω της τὴν ἐπίδραση τῆς χάριτος καὶ μένει ἀπαθὴς στὸν Θεῖο ἔρωτα. Εἶναι ἀδύνατον νὰ γεννηθεῖ Θεῖος ἔρωτας, χωρὶς τὴν ἐνέργεια τῆς Θείας δυναμης μέσα στὴν καρδιά. Διότι ὁ Θεῖος ἔρωτας εἶναι ἐνέργεια τῆς Θείας χάρης ποὺ κατοικεῖ στὴν καρδιά.

Οἱ ἑραστὲς τοῦ Θείου ἑλκύσθηκαν στὸν Θεῖο ἔρωτα ἀπὸ τὴ Θεία χάρη ποὺ ἐνήργησε στὴν καθαρὴ καρδιά τους, ἀποκαλὺφθηκε στήν ψυχὴ καὶ ἑλκύσθηκε ἀπὸ τὸν Θεό. Ὁ ἐραστὴς τοῦ Θείου δὲχθηκε πρῶτος ἀπὸ τὸν Θεὸ τὸν ἔρωτα καί κατόπιν αἰσθάνθηκε ἔρωτα γι’ Αὐτόν. Ὁ ἐραστὴς τοῦ Θείου προηγουμένως ἕγινε υἱὸς ἀγάπης καὶ ἔπειτα αὐτὸς ἀγάπησε τὸν Πατέρα. Ἡ καρδιά ποὺ ἐρωτευθηκε τὸν Κύριο οὐδέποτε ὑπνώττει, ἀλλὰ πάντοτε βρίσκεται σὲ ἐγρήγορση, διότι ὁ ἔρωτας πρὸς τὸν Κύριο τὴν ἔχει κατακλύσει.

Ὁ ἅνθρωπος παραδίδεται στὸν ὕπνο ἀπὸ τὴν ἀνάγκη τῆς φύσης. Ἡ καρδιά ὅμως γρηγορεῖ ὑμνώντας τὸν Θεό. Ὁ Θεῖος Χρυσόστομος λέει γιὰ τὸν πνευματικὸ ἕρωτα: «Εἶναι τόσο ἐπιτακτικὸς ὁ πνευματικὸς ἔρωτας, ὥστε να εκμεταλλεύεται τὸν καιρό καί πάντοτε ἡ ψυχὴ νὰ θέλει νὰ βρίσκεται μ’ Αὐτὸν ποὺ τὴν ἁγαπάει, ὥστε καμμία θλίψη ἢ ὀδύνη νὰ μὴν πλησιάζει καὶ είσχωρεῖ μέσα της».

Ἡ ψυχὴ ποὺ ἔχει ἑλκυσθεῖ ἀπὸ τὸν Θεῖο ἔρωτα προσκολλᾶται στέρεα στὸν Θεό. Ἔχει ἐμπιστοσύνη στὸν Θεὸ καί σ’ Αὐτὸν ἀφήνει ὅλη της τὴν ἐλπίδα. Ὁ Θεῖος αὐτὸς ἔρωτας τὴν ὁδηγεῖ πρὸς τὸν Θεὸ καὶ μ’ αὐτὸν διαλέγεται μέρα καὶ νύχτα. Ἡ ψυχὴ ποὺ ἔχει πληγωθεῖ ἀπὸ τὸν Θεῖο ἔρωτα, τίποτε ἄλλο δὲν ἐπιθυμεῖ πέρα ἀπὸ τὸ ὑπέρτατο ἀγαθό. Ἀμελεῖ γιὰ ὅλα καὶ αἰσθάνεται πὼς ὅλα τὰ τοῦ κόσμου εἶναι ἀνούσια. Ἡ ψυχὴ ποὺ εἶναι ἐρωτευμένη μὲ τὸν Θεὸ ἔχει γιὰ μελέτη της τὰ λόγια Του καί κατοικία της τὰ σκηνώματα Αὐτοῦ.

Ὅταν βγαίνει λόγος ἀπὸ τὸ στόμα της εἶναι γιὰ νὰ διηγηθεῖ τὰ θαυμάσια τοῦ Θεοῦ καί ὅταν συζητάει, μιλάει γιὰ τὴ δόξα καὶ τὴ μεγαλοπρέπεια Του. Ἀκατάπαυστα αἰνεῖ καὶ ὑμνεῖ τὸν Θεὸ καί Τὸν λατρεύει μὲ Θεῖο πόθο. Ἕτσι ὁ Θεῖος ἔρωτας, ὁλόκληρη τὴν ψυχὴ τὴν ἀλλοίωσε, τὴ μεταμόρφωσε καὶ τὴν ἔκανε νὰ ἐξοικειωθεῖ μὲ τὸν Θεό. Ἡ ψυχὴ ποὺ ἔχει ἐρωτευθεῖ τὸν Θεὸ γνωρίζει τὸν Θεό.

Αὐτὴ ἡ ἐπίγνωση τοῦ Θεοῦ τῆς ἀναζωπύρωσε τὸν Θεῖο ἔρωτα. Ἡ ψυχὴ ποὺ κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο ἔχει ἑλκυσθεῖ ἀπὸ τὸν Θεό, εἶναι πλέον μακάρια, διότι ἔτυχε τοῦ Θείου πόθου καί ἐκπλήρωσε τὶς ἐπιθυμίες της. Κάθε ἐπιθυμία, κάθε λαχτάρα καὶ ροπή, ποὺ εἶναι ξένη στὴ Θεία ἀγάπη, ἀπομακρύνεται ἀπ’ αὐτὴν ὡς ταπεινὴ καὶ ἀνάξια της. Πόσο ἡ ἀμειβόμενη ἀπὸ τὸν Θεὸ ἀγάπη πρὸς Αὐτόν, μεταμορφώνει τὴν ψυχὴ ποὺ ἔχει αἰσθανθεῖ τὸν Θεῖο ἔρωτα!

Αὐτὴ ἡ Θεία ἀγάπη ἀνυψώνει τὴν ψυχὴ σὰν ἐλαφρὰ νεφέλη καί τὴν ὁδηγεῖ πρὸς τὴν ἀέναη πηγὴ τῆς ἀγάπης, πρὸς τὴν παντοτινὴ ἀγάπη καί τὴ γεμίζει μὲ φῶς αἰώνιο. Ἡ ψυχὴ ποὺ ἔχει πληγωθεῖ ἀπὸ τὸν Θεῖο ἔρωτα, εἶναι πάντα χαρούμενη, ἀγάλλεται, σκιρτᾶ καὶ χορεύει γιατὶ ἀναπαύεται στὴν ἀγάπη τοῦ Κυρίου, ὅπως ἀναπαύεται κανεὶς στὰ ἤρεμα νερά. Κανένα θλιβερὸ γεγονὸς τοῦ κόσμου δὲν μπορεῖ νὰ διαταράξει τὴ γαλήνη καὶ τὴν εἰρήνη της. Οὔτε κάτι λυπηρὸ νὰ τῆς ἀφαιρέσει τὴ χαρὰ καὶ τὴν εὐφροσύνη.

Ἡ ἐρωτευμὲνη μὲ τὸν Θεὸ ψυχή, ἐνθουσιασμὲνη ἀπὸ τὴν ἀγάπη, ὑπερίπταται κατὰ κάποιον τροπο τῶν σωματικῶν αἰσθήσεων, ἀκόμη καὶ αὐτοῦ τοῦ σώματος. Ἀποχωρεῖ, λησμονεῑ τὸν ἑαυτό της, ἐξαιτίας τῆς τελειας ἀφοσίωσης της στὸν Θεό. Ἠ ἀνερμήνευτη γλυκύτητα τῆς Θείας ἀγάπης, τὴν μὲν καρδιά γοητεύει καὶ κατακυριεύει, τὸν δὲ νοῦ ἕλκει πρὸς τὸ Θεῖο, γιά νά ἀπολαύσει μὲ ἀγαλλίαση τὸν Θεό.

Ὁ Θεῖος ἔρωτας προξενεῖ την οἰκειότητα πρὸς τὸν Θεό, ἡ δὲ ἐξοικειώση τὸ θάρρος. Μὲ τὸ θάρρος ἐπέρχεται ἡ επιθυμία γιά τὴ γεύση τοῦ Θείου ἔρωτα καί αὐτὴ μὲ τὴ σειρά της προξενεῖ τὴν πεῖνα γι’ αὐτόν. Ἡ ψυχὴ την ὁποία ἀγγίζει ὁ Θεῖος ἔρωτας τίποτα ἄλλο δὲν σκεπτεται οὔτε ποθεῖ, ἀλλὰ συνεχῶς στενάζοντας λὲει: Κύριε ποτε θά ἔλθω καὶ θά ἀντικρίσω τὸ προσωπο Σου; Ποθεῖ ἡ ψυχή μου νά ἕλθει σὲ Σενα στὸν Θεό μου, ὅπως ποθεῖ τὸ ἑλάφι τὶς πηγὲς τῶν ύδάτων!

Τὲτοιος ἀναδεικνύεται ὁ Θεῖος ἔρωτας, ὅταν κυριεύει τὴν ψυχή.

*Από το βιβλίο Γνώθι σαυτόν, κεφ. Β, <<Περί αγάπης>>, Αθήνα 1904